महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना अर्ज फॉर्म 2022 महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना ऑनलाईन अर्ज, लाभ आणि पात्रता, आवश्यक कागदपत्रे महाराष्ट्र शासनाने आपल्या किशोरवयीन मुलींना (मुली) शारीरिक, मानसिक आणि भावनिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना सुरू केली आहे. कारण स्त्रीचा शारीरिक, मानसिक आणि भावनिक विकास हा किशोरावस्थेतच होतो. महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेच्या माध्यमातून 11 ते 18 वर्षे वयोगटातील मुलींना शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या सक्षम बनविण्यासाठी प्रशिक्षण दिले जाणार आहे. ग्रामीण व शहरी भागातील अंगणवाडी केंद्रांतून हे प्रशिक्षण दिले जाणार आहे. चला तर मग जाणून घ्या महाराष्ट्राने मुलींच्या हितासाठी सुरू केलेली महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना 2022 काय आहे? आणि त्यामुळे मुलीचा विकास कसा होईल? याशिवाय, या योजनेशी संबंधित प्रत्येक अपडेट मिळविण्यासाठी आमचा लेख नक्कीच वाचा.
महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना
महाराष्ट्र शासनाने आपल्या राज्यातील दारिद्र्यरेषेखालील दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबातील किशोरवयीन मुलींच्या हितासाठी महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना लागू केली आहे. या योजनेंतर्गत 11 वर्षे ते 18 वर्षे वयोगटातील किशोरवयीन मुलींना लाभ मिळेल ज्यांनी शाळा किंवा महाविद्यालय सोडले आहे. या योजनेद्वारे किशोरवयीन मुलींचा शारीरिक, सामाजिक, मानसिक आणि भावनिक विकास केला जाईल. ज्यासाठी राज्य सरकार प्रत्येक मुलीवर दरवर्षी 1 लाख खर्च करणार आहे. या योजनेचे संपूर्ण कामकाज राज्य शासनाच्या देखरेखीखालील महिला व बालविकास विभागामार्फत केले जाणार आहे.
सरकार महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेद्वारे गरीब मुलींना शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या निरोगी बनवेल, जेणेकरून त्या स्वतःचा आणि आपल्या कुटुंबाचा विकास करून देशाच्या विकासात हातभार लावतील. याशिवाय ही योजना भारतातील इतर राज्यांच्या सरकारांना त्यांच्या किशोरवयीन मुलींचा विकास करण्यासाठी आगामी काळात प्रेरणा देईल. यामुळे संपूर्ण भारतातील किशोरवयीन मुलींच्या विकासाबाबत जागरूकता निर्माण होईल.
किशोरी शक्ती योजनेचा उद्देश
या योजनेचा मुख्य उद्देश महाराष्ट्रातील 11 ते 18 वर्षे वयोगटातील किशोरवयीन मुलींना ज्यांनी शाळा किंवा महाविद्यालय सोडले आहे, त्यांना आरोग्य, घराचे व्यवस्थापन, चांगले अन्न खाणे, त्यांच्या वैयक्तिक स्वच्छतेची काळजी घेणे आणि मासिक पाळी दरम्यान काळजी इ. याशिवाय त्यांना औपचारिक आणि अनौपचारिक शिक्षणही दिले जाणार असून त्यांना नोकरी, व्यवसाय करण्याचे प्रशिक्षणही दिले जाणार आहे. महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना सुरू करण्याच्या शासन निर्णयामुळे पात्र मुलींचा शारीरिक, मानसिक, सामाजिक विकास होणार आहे. जेणेकरून ती तिच्या आयुष्यातील समस्यांना धैर्याने सामोरे जाईल. ही योजना किशोरवयीन मुलींना समाजात घडणाऱ्या उपक्रमांचा अनुभव देऊन त्यांची निर्णय घेण्याची क्षमता वाढवेल.
महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेतील काही प्रमुख मुद्दे
- शासनाने अहमदनगर, अकोला, औरंगाबाद, भंडारा, चंद्रपूर, धुळे, हिंगोली, जळगाव, जालना, लातूर, नंदुरबार, उस्मानाबाद, परभणी, पुणे, रायगड, रत्नागिरी, सांगली, सिंधुदुर्ग, सोलापूर, ठाणे, वर्धा, वाशीम या ठिकाणी ही योजना लागू केली आहे. मध्ये लागू केले.
- महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजना महिला व बालविकास विभागाच्या देखरेखीखालील अंगणवाडी केंद्रामार्फत संपूर्णपणे चालविली जाईल.
- लाभार्थी किशोरवयीन मुलींची दर ३ महिन्यांनी अंगणवाडी केंद्रांवर आरोग्य तपासणी केली जाईल, त्यासाठी त्यांची आरोग्य पत्रिका बनवली जाईल. त्यांची उंची, वजन, शरीराचे वस्तुमान आदींची नोंद या कार्डमध्ये ठेवली जाईल.
- या योजनेंतर्गत राज्य सरकार दरवर्षी 3.8 लाख कोटी रुपयांची रक्कम जारी करेल. जी अंगणवाडी केंद्रांमध्ये प्रतिदिन ₹ 5 या दराने जीवन कौशल्य शिक्षण, आरोग्य शिक्षण, माहिती शिक्षण आणि संपर्क, आरोग्य कार्ड, संदर्भ आणि पोषण यांसारख्या सुविधांवर खर्च केली जाईल.
- राज्यातील दारिद्रय रेषेखालील कार्डधारक कुटुंबातील 11 वर्षे ते 18 वर्षे वयोगटातील मुलींना शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या निरोगी बनवणे हा या योजनेचा मुख्य मुद्दा आहे.
महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेची वैशिष्ट्ये
या योजनेद्वारे 11 ते 18 वर्षे वयोगटातील दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबातील शाळा किंवा महाविद्यालयातून बाहेर पडणाऱ्या मुलींना स्वावलंबी बनवले जाईल आणि त्यांना शिक्षण, आरोग्य, स्वच्छता आणि दैनंदिन जीवनातील आव्हानांना तोंड देण्यासाठी सक्षम केले जाईल. महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील प्रत्येक ग्रामपंचायतीमधून 18 किशोरवयीन मुलींची निवड करून त्यांना विभागीय पर्यवेक्षण, ANM आणि अंगणवाडी सेविकांकडून प्रशिक्षण दिले जाईल. या योजनेंतर्गत निवडलेल्या प्रत्येक किशोरवयीन मुलीवर राज्य सरकार दरवर्षी एक लाख रुपये खर्च करेल. महाराष्ट्राच्या महिला व बालविकास विभागातर्फे अंगणवाडी स्तरावर आयोजित करण्यात येणाऱ्या किशोरी मेनलो आणि किशोरी आरोग्य शिबिरे यांसारख्या कार्यक्रमांतर्गत किशोरवयीन मुलींना पौष्टिक आहाराबाबत जनजागृती आणि वैयक्तिक स्वच्छतेचे विशेष प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे. मुलींना वर्षातील 300 दिवस 600 कॅलरीज, 18 ते 20 ग्रॅम प्रथिने आणि इतर पोषक तत्व दिले जातील जेणेकरून त्यांचा शारीरिक विकास होऊ शकेल. निवडक किशोरवयीन मुलींना औपचारिक आणि अनौपचारिक शिक्षण दिले जाईल. पौगंडावस्थेतील मुलींना घराचे व्यवस्थापन, उत्तम स्वयंपाक आणि खाण्याच्या सवयी, वैयक्तिक स्वच्छता आणि मासिक पाळीच्या काळात काळजी याविषयीही प्रशिक्षण दिले जाईल. महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेत किशोरवयीन मुलींना आत्मसन्मान, आत्म-ज्ञान, आत्मविश्वास, आत्म-निर्माण क्षमता विकसित करण्यासाठी मानसिक पद्धती शिकवल्या जातील. ज्या पात्र मुलींनी 16 ते 18 वर्षांवरील शिक्षण सोडले आहे त्यांना स्वयंरोजगार आणि व्यवसायासाठी तयार केले जाईल.
महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेअंतर्गत पात्रता
- अर्जदार मुलीने महाराष्ट्र राज्याची कायमस्वरूपी रहिवासी असणे बंधनकारक आहे.
- 11 ते 18 वर्षे वयोगटातील किशोरवयीन मुली (मुली) या योजनेअंतर्गत प्रशिक्षण घेण्यासाठी अर्ज करू शकतात.
- दारिद्र्यरेषेखालील दारिद्र्यरेषेखालील BPL कार्डधारक कुटुंबातील फक्त मुली अर्ज करण्यास पात्र आहेत.
- किशोरी शक्ती योजना महाराष्ट्र अंतर्गत कौशल्य प्रशिक्षणासाठी अर्ज करण्यासाठी किशोरचे वय 16 ते 18 वर्षे दरम्यान असावे.
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- जन्म प्रमाणपत्र
- शालेय शैक्षणिक प्रमाणपत्र
- बीपीएल रेशन कार्ड
- शाळा सोडल्याचा दाखला (TC)
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया
अवेदिका किशोरीला या योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी कुठेही जाण्याची गरज नाही. कारण पात्र किशोरवयीन मुलींचे अर्ज केवळ अंगणवाडी केंद्रांच्या कार्यकर्त्यांकडूनच केले जातील. ज्याची प्रक्रिया आम्ही तुम्हाला खाली सांगणार आहोत.
- महाराष्ट्रातील अंगणवाडी केंद्रांशी संबंधित कर्मचारी महाराष्ट्र किशोरी शक्ती योजनेअंतर्गत पात्र किशोरवयीन मुलींची निवड करण्यासाठी घरोघरी जाऊन सर्वेक्षण करतील.
- सर्वेक्षणात निवड झालेल्या मुलींची यादी महिला व बालविकास विभागाकडे पाठवली जाणार आहे.
- निवडलेल्या किशोरवयीन मुलींची विभागाकडून छाननी केली जाईल. या योजनेंतर्गत किशोरवयीन मुलींची नोंदणी करण्यात येईल, जर त्या विभागाकडून लाभ देण्यासाठी पात्र ठरल्या असतील.
- नोंदणी केलेल्या किशोरवयीन मुलींना किशोरी कार्ड दिले जातील. ज्याद्वारे तिला या योजनेचे लाभ मिळू शकतील.